ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ (+30) 2310 244 977

Ο σοβιετικός αθλητισμός στη ζωγραφική

Η έκθεση "Σοβιετική Τέχνη- Σοβιετικός Αθλητισμός", μετά από μια επιτυχημένη εμφάνιση στο Λονδίνο -με τη συμμετοχή του Οίκου Σόθμπις- ανοίγει τώρα και στη Μόσχα σε δύο χώρους ταυτόχρονα: Στο GUM και το Ινστιτούτο Ρωσικού Ρεαλισμού (IRRA).

Το IRRA είναι ιδιωτική πρωτοβουλία για την αναβίωση και προστασία των ρωσικών κοινωνικών παραδόσεων. Η τρέχουσα συλλογή θεωρείται από τις καλύτερες αναπαραστάσεις της εθνικής σχολής ρεαλισμού του εικοστού αιώνα.

Βίκτορ Ε. Ποπκόφ (1932-1974), Σαββατοκύριακο.1958.

«Η έκθεση "Σοβιετική Τέχνη-Σοβιετικός Αθλητισμός" είναι ένα μοναδικό πρότζεκτ με στόχο την παρουσίαση μιας άγνωστης και εξαιρετικά σημαντικής περιόδου της τέχνης. Το 2014 έχει ανακηρυχθεί έτος της βρετανικής κουλτούρας στη Ρωσία, και το γεγονός αυτό θα συμβάλει αναμφίβολα στην ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών μας» δήλωσε ο λόρδος, Μαρκ Πολτιμορ, αναπληρωτής πρόεδρος του Οίκου Σόθμπις στην Ευρώπη.

Βίκτορ Ε. Ποπκόφ (1932-1974), Βόλεϊ. 196

Το σύνολο των έργων με θέμα τον Σοβιετικό Αθλητισμό είναι τεράστιο και περιλαμβάνει δεκάδες χιλιάδες αντικείμενα. Τα κομμάτια ωστόσο που εκτίθενται στην έκθεση του IRRA είναι αντιπροσωπευτικά της πολυμορφίας και της δημιουργικής κληρονομιάς των σοβιετικών καλλιτεχνών. Ο αθλητισμός είναι ένα από τα βασικά εμπορικά σήματα της σοβιετικής εποχής.

Βλαντιμίρ Α. Κουτίλιν (γεννήθηκε το 1931), Σπρίντερ θαλάσσης, 1959.

Ο αθλητισμός μαζί με άλλα σύμβολα, όπως η εκβιομηχάνιση, το διάστημα, και το μπαλέτο, βρέθηκαν στο επίκεντρο της ιδεολογίας. Από την άποψη της υστεροφημίας βέβαια το γεγονός αυτό ίσως να έβλαψε τους καλλιτέχνες που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στον «αγώνα», για τον οποίο «πολέμησαν» στην πρώτη γραμμή. Αλλά ακριβώς αυτό είναι και το στοιχείο που δημιούργησε τους αισθητικούς κανόνες αυτού του πάθους και τον αντίκτυπό τους.

Μπορίς F. Ντομάσνικοφ (1924-2003), Το Στάδιο. 1970.

Το 1925, η ΕΣΣΔ εξέδωσε διάταγμα με το οποίο ενέταξε ως υποχρεωτική την αθλητική εκπαίδευση,στο πλαίσιο της ιδεολογικής ανατροφής. Το 1931, υιοθετήθηκε το δόγμα "RTW" (Έτοιμος για Εργασία και Άμυνα), σύμφωνα με το οποίο κάθε σοβιετικός πολίτης ηλικίας 10 έως 60 ετών έπρεπε να είναι σε θέση να εκτελεί σειρά από σωματικές ασκήσεις. Σε ετήσια βάση πραγματοποιούνταν αγώνες όπου απονέμονταν κονκάρδες και μετάλλια. Το σύστημα λειτούργησε επιτυχώς για 60 χρόνια, μέχρι το1991.

 Όλγα Π. Βαουλινα (1902-1996), 1930 Πάλη.

Η Όλγα Βαουλινα αναδεικνύει το ζήτημα του ανδρισμού και της θηλυκότητας από μια άλλη οπτική. Η σύνθεση του έργου της υπενθυμίζει το διάσημο πίνακα του Πάμπλο Πικάσο "Κορίτσι που ισορροπεί σε μπάλα» (1905). Ωστόσο, στο προσκήνιο είναι μια γυναικεία φιγούρα, διαποτισμένη με πολύ περισσότερη δύναμη και αντοχή από το λιπόσαρκο άνδρα στο παρασκήνιο. Ίσως η Βαουλινα να έθετε ένα πιο θεμελιώδες ερώτημα. Το γεγονός ότι ο αθλητισμός είναι κοινή υπόθεση, ανοικτός στους πάντες, και πως η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην ομορφιά και τη δύναμη είναι σχετική.

 Όλγα Π. Βαούλινα(1902-1996), Σε μια αθλητική αίθουσα. 1930.

Ο Σεργκέι Λουτσίσκιν έγινε διάσημος τόσο ως ζωγράφος όσο και ως σκηνογράφος στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Ο Λουτσίσκιν ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής της ταινίας του Γκριγκόρι Αλεξάντροφ «Τσίρκο» (1936), με πρωταγωνίστρια την Λιουμπόβ Ορλόβα. Η θεατρικότητα και η σκηνική αναπαράσταση κυριαρχούν στον φωτεινό, χαρούμενο, και εξαιρετικά δυναμικό έργο του: «Παρέλαση στο Στάδιο Δυναμό». 

Σεργκέι Α. Λουτσίσκιν (1902-1989), Παρέλαση στο Στάδιο Δυναμό 1936-1976.

Ο Αλεξάντερ Ντεϊνέκα πάντα έλκονταν από την εκφραστικότητα των μνημειακών μορφών, την ανατομική πλαστικότητα και τις δυναμικές γωνίες. Αυτές οι ιδιότητες καθορίζουν και το σκίτσο του 1951 στο έργο του: «Κολυμβήτρια». Το σχέδιο αποπνέει το χαρακτηριστικό στυλ -αφίσας του καλλιτέχνη. Ο θρίαμβος της νεολαίας και της υγείας, που αποτυπώνονται στα μοντέλα του, ανταποκρίνονται στα πρότυπα της Σοβιετικής θηλυκότητας. Μια αποκάλυψη του νέου τύπου σοβιετικής γυναίκας: με ισχυρό θεληματικό πρόσωπο, εκπαιδευμένα χέρια, δυνατή αλλά και ταυτόχρονα γυναικεία φιγούρα.

 Αλεξάντρ Α. Ντεϊνέκα (1899-1969), Αθλήτρια δένει την κορδέλα. 1950.

Ως ένα από τα φωτεινότερα ταλέντα της σχολής του ρεαλισμού, ο Αλεξάντρ Ντεϊνέκα πέρασε την έλξη του αθλητισμού στους καλλιτέχνες: «Ο αθλητισμός έχει ένα σημαντικό χαρακτηριστικό: ταιριάζει σε μια ευρεία ποικιλία των καλλιτεχνικών πλαισίων Ως θέμα, είναι ανεξάντλητος, και για να είναι δημοκρατικός και λαϊκός… μπορεί να φιλοξενεί διαφορετικές αποχρώσεις συναισθημάτων. Είναι λυρικός, σε σημαντικό βαθμό. Υποκρύπτει μεγάλη αισιοδοξία αλλά και την αρχή του ηρωϊκού».

 Αντρέι Ν. Μπλιοκ (γεννήθηκε το 1946), Φεστιβάλ του Βορρά στο Κίροβσκ, 1972.

Το αθλητικό θέμα, έδωσε στους καλλιτέχνες πολλές ευκαιρίες για αυτο-έκφραση: από την ειλικρινή και απολογητική «μοναδική αλήθεια» της σοβιετικής τέχνης, μέχρι την προσπάθεια αντίκρουσης αυτού του στυλ. Σήμερα, έχουμε την ευκαιρία να το δούμε από μια διαφορετική οπτική γωνία. Όταν αυτή η τέχνη ταξίδεψε τελικά στο εξωτερικό (π.χ στο Λονδίνο, που αποτελεί και κέντρο της σύγχρονης τέχνης) έγινε σαφές πόσο ενδιαφέρουσα και πλούσια ήταν, πέρα από τις ιδεολογικές ετικέτες.

Μιχαήλ Ν. Ιζότοφ (γεννημένος το 1956). Γυμναστές. Πορτραίτο των Βλαντίμιρ Αρτιόμοφ και Γιούρι Κορολιόφ, 1987.

Πιγή